नवीन घडामोडी

2023 – आयपीएलमधील पुरस्कारांची पूर्ण यादी!

 चेन्नई सुपर किंग्ज संघाने इंडियन प्रीमियर लीगच्या (आयपीएल) अंतिम सामन्यात गतविजेत्या गुजरात टायटन्सवर डकवर्थ-लुईस-स्टर्न पद्धतीनुसार पाच गडी राखून विजय मिळवला व आपले पाचवे विजेतेपद पटकावले.

चेन्नई सुपर किंग्जनं मुंबई इंडियन्सच्या पाच जेतेपदांच्या विक्रमाची बरोबरी केली आहे.

 चेन्नई सुपर किंग्ज संघाने १० वेळा आयपीएलचा अंतिम सामना खेळला आहे. त्यापैकी पाचवेळी त्यांनी विजय मिळवला आहे.

World No Tobacco Day 2023:

जागतिक तंबाखू विरोधी दिन दरवर्षी 31 मे रोजी जगभरात साजरा केला जातो.

या दिवशी, संयुक्त राष्ट्रांसह, जगभरातील इतर संस्था तंबाखू उत्पादने आणि त्याचे सेवन कमी करण्याच्या उद्देशाने विविध कार्यक्रम आयोजित करतात.

आंतरराष्ट्रीय एव्हरेस्ट दिन: 29 मे

29 मे रोजी आंतरराष्ट्रीय एव्हरेस्ट दिन साजरा केला जात आहे.

नेपाळी तेन्झिंग नोर्गे आणि न्यूझीलंडची एडमंड हिलरी यांनी 1953 मध्ये या दिवशी एव्हरेस्ट वर चढाई केली होती ही कामगिरी करणारे पहिले मानव म्हणून या दिवशी हा दिवस साजरा केला जातो.

महान गिर्यारोहक हिलरी यांचे निधन झाल्यावर नेपाळने 2008 मध्ये हा दिवस आंतरराष्ट्रीय एव्हरेस्ट दिन म्हणून पाळण्याचा निर्णय घेतला

1953 मधील सर एडमंड हिलरी आणि तेन्झिंग नोर्गे शेर्पा यांनी केलेल्या माऊंट एव्हरेस्ट पहिल्या चढाईच्या स्मृती म्हणून दरवर्षी 29 मे रोजी एव्हरेस्ट दिन केला जातो.

हा दिवस स्मारक कार्यक्रम, मिरवणुका आणि काठमांडू आणि एव्हरेस्ट प्रांतातील विशेष कार्यक्रमांनी साजरा केला जातो

भारतीय सैन्याने UN शांती सैनिकांचा 75 वा आंतरराष्ट्रीय दिवस साजरा केला

संयुक्त राष्ट्र अंतरराष्ट्रीय शांती सैनिक दिवस दरवर्षी 29 मे रोजी साजरा केला जातो.

जगभरात शांतता आणि सुरक्षा राखण्यासाठी संयुक्त राष्ट्र (UN) शांतीरक्षकांच्या योगदानाचा आणि बलिदानाचा सन्मान करण्यासाठी हा दिवस समर्पित आहे.

कर्तव्याच्या ओळीत ज्यांनी आपले प्राण गमावले आहेत त्यांना श्रद्धांजली म्हणूनही हा दिवस आहे.

टर्कीमध्ये पुन्हा एर्दोगन यांची अध्यक्षपदी निवड

टर्कीमध्ये पुन्हा एकदा रेसेप तय्यीप एर्दोगन (Recep Tayyip Erdogan) यांनी राष्ट्राध्यक्षपदाची निवडणूक जिंकली आहे. विरोधी पक्षनेते कमाल कलचदारलू यांचा पराभव करुन एर्दोगन हे ११ व्यांदा राष्ट्राध्यक्षपदाची निवडणूक जिंकले आहेत.

ISRO GSLV Launch :, अत्याधुनिक NVS-01 उपग्रह नियोजित कक्षेत

भारताने आणखी एका कृत्रिम उपग्रहाचे यशस्वी प्रक्षेपण केलं आहे. ISRO – इस्रोच्या GSLV F12 या प्रक्षेपकाने-रॉकेटने NVS-01 हा दिशादर्शक उपग्रह २५२ किलोमीटर या नियोजित उंचीवर अपेक्षित वेगासह यशस्वीरित्या प्रक्षेपित केला.

NVS-01 हा उपग्रह IRNSS-1G या उपग्रहाची जागा घेणार आहे.

भारतीय उपखंडात संरक्षण क्षेत्र आणि नागरी वापराकरता दिशादर्शक म्हणून या उपग्रहाचा वापर होणार आहे.

स्वदेशी बनावटीची ही दिशादर्शक प्रणाली अमेरिकेच्या जीपीएस प्रमाणे काम करत आहे. NVS-01 प्रमाणे याआधीच सहा उपग्रह हे कार्यरत आहेत.

दोन वर्षांपूर्वी म्हणजेच २१ ऑगस्ट २०२१ ला GSLV या रॉकेटच्या शेवटच्या टप्प्यात बिघाड झाला होता, शेवटचा क्रोजेनिक इंजिनाचा टप्पा हा सुरु झाला नव्हता, त्यामुळे ते प्रक्षेपण अयशस्वी झाले होते. त्यामुळे अशाच GSLV चे प्रक्षेपण आज होणार असल्यानं इस्रोमध्ये आज काहीसे तणावाचे वातावरण होते. 

‘रायना बर्नवी

रायना बर्नवी या स्तनाच्या कर्करोग संशोधक म्हणून प्रसिद्ध आहेत.

अंतराळात जाणारी ती पहिली सौदी महिला ठरली.

बल्गेरियन कादंबरीसाठी प्रथमच बुकर पुरस्कार

लेखक जॉर्जी गोस्पोडिनोव्ह यांना यावर्षीचा प्रतिष्ठित बुकर पुरस्कार मिळाला आहे.

त्यांच्या ‘टाइम शेल्टर’ या कादंबरीसाठी हा पुरस्कार देण्यात आला आहे.

प्रथमच बल्गेरियन कादंबरीला हा पुरस्कार मिळाला आहे.

अँजेला रॉडल यांनी त्याचे इंग्रजीत भाषांतर केले.

टाइम शेल्टर ही भूतकाळातील आठवणींना उजाळा देणारी कथा

टाईम शेल्टर ही “क्लिनिक फॉर द पास्ट” नावाच्या क्लिनिकची कथा आहे. येथे अल्झायमरने ग्रस्त असलेल्या लोकांना मदत केली जाते.

2022 चा बुकर पुरस्कार भारताच्या लेखिका गीतांजली श्री यांनी जिंकला. त्यांच्या टॉम्ब ऑफ सॅन्ड या कादंबरीसाठी हा पुरस्कार देण्यात आला.

बुकर पुरस्काराची स्थापना 1969 मध्ये
बुकर पुरस्काराचे पूर्ण नाव मॅन बुकर प्राइज फॉर फिक्शन आहे. त्याची स्थापना इंग्लंडच्या बुकर मॅककॉनेल कंपनीने 1969 मध्ये केले होती.

उच्च न्यायालयात नव्या मुख्य न्यायमूर्तींची नियुक्ती, पण 4 दिवसात पदमुक्त होणार

राष्ट्रपतींनी न्यायमूर्ती आर डी धानुका यांची 46 वे मुख्य न्यायाधीश म्हणून नियुक्ती केली.

मात्र ते केवळ चारच दिवस उच्च न्यायालयाचे मुख्य न्यायाधीश असतील.

मुंबई उच्च न्यायालयात मुख्य न्यायाधीश पदावर विराजमान झालेल्या न्यायमूर्तींचा हा आतापर्यंतचा सर्वात कमी कार्यकाळ असणार आहे.

न्यायमूर्ती रमेश धानुका यांची 23 जानेवारी 2012 रोजी उच्च न्यायालयाचे मुख्य न्यायमूर्ती म्हणून नियुक्ती करण्यात आली आहे. मात्र ते 30 मे 2023 रोजी निवृत्त होणार आहेत.

उच्च न्यायालयाच्या न्यायमूर्तींचे निवृत्तीचे वय 62 आहे.

भारताच्या ऐरावत सुपरकॉम्युटर यादीमध्ये ७५ व्या स्थानावर

TOP500 Project च्या ६१ व्या आवृत्तीच्या यादीमध्ये भारताच्या ऐरावत सुपरकॉम्युटर ७५ व्या स्थानावर आहे.

भारताच्या ‘ऐरावत’चा देखील आहे समावेश

लोकसभेत हिरवे आणि राज्यसभेत लाल कारपेट, असे का असते?

संसदेच्या दोन्ही सभागृहांचे वेगवेगळे महत्त्व आहेत. दोन्ही सभागृहात निवडून जाण्यासाठी निवड प्रक्रियाही वेगवेगळी असते. लोकसभेचे सदस्य थेट जनतेतून निवडले जातात. तर, राज्यसभेचे सदस्य लोकप्रतिनिधींकडून निवडले जातात. लोकसभेचे सदस्य जनतेचे प्रतिनिधित्व करतात. त्यामुळे जमिनीशी जोडले गेल्याचे प्रतिक म्हणून लोकसभेत हिरव्या रंगाचे कारपेट अंथरले जाते. जमिनीला म्हणजेच कृषीला या रंगाशी जोडलं गेलं आहे.

राज्यसभेतील खासदार हे इतर लोकप्रतिनिधींमार्फत निवडले जातात. राज्यसभेवर निवडून जाण्यासाठी वेगळी निवड प्रक्रिया राबवली जाते. लाल रंग हे शाही अभिमानाचे प्रतिक आहे. राज्यसभेतील सदस्यांना स्पेशल सदस्य मानले जाते. त्यामुळे राज्यसभेत लाल रंगाचे कारपेट अंथरलेले असते.

नवीन संसद भवनाची वैशिष्ट्ये

इमारतीची रचना: नवीन संसद भवन सेंट्रल व्हिस्टा प्रकल्पांतर्गत बांधण्यात आले आहे जी त्रिकोणी रचना आहे. यामध्ये लोकसभा, राज्यसभा, सेंट्रल लाउंज आणि घटनात्मक अधिकाऱ्यांची कार्यालये करण्यात आली आहेत.

सेंट्रल लाउंज: नवीन संसद भवनात, विद्यमान संसद भवनाच्या धर्तीवर एक सेंट्रल लाउंज बांधण्यात आले आहे. या विश्रामगृहात खासदारही बसून बोलू शकतात. या लाउंजमध्ये राष्ट्रीय वृक्ष पीपळ देखील लावण्यात आले आहे.

लोकसभा चेंबर : . लोकसभेच्या चेंबरमध्ये 888 खासदार एकत्र बसू शकतात. लोकसभा चेंबर हे राष्ट्रीय पक्षी मोर या थीमवर आधारित आहे. संयुक्त अधिवेशनादरम्यान लोकसभा सभागृहात 1282 लोक एकत्र बसू शकतात.

राज्यसभा चेंबर: नवीन इमारतीत बांधलेल्या राज्यसभेच्या चेंबरमध्ये एकूण 382 खासदारांना बसण्याची व्यवस्था करण्यात आली आहे. राज्यसभा चेंबरची रचना नॅशनल फ्लॉवर कमळाच्या थीमवर करण्यात आली आहे.

संविधान सभागृह: भारताचा लोकशाही वारसा प्रदर्शित करण्यासाठी नवीन इमारतीमध्ये एक संविधान सभागृह बांधण्यात आले आहे.

सेंगोलची स्थापना केली जाईल: नवीन संसद भवनात ब्रिटिश राजवटीतून सत्ता हस्तांतरणाचे प्रतीक असलेले ऐतिहासिक सेंगोल स्थापित केले जाणार आहे.

नवीन संसद भवनाची वैशिष्ट्ये

भारताच्या नवीन संसद भवनाचे उद्घाटन 28 मे रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते होणार आहे.

खर्च: 971 कोटी रुपये

क्षेत्रफळ: 65,000 चौ.मी

डिझाईन: एचसीपी डिझाइन अँड मॅनेजमेंट प्रायव्हेट लिमिटेड (अहमदाबाद)

कंस्ट्रक्शन : कॉन्ट्रैक्ट टाटा प्रोजेक्ट्स

पार्ट: सेंट्रल विस्टा रिडेवलपमेंट प्रोजेक्ट

निर्माण प्रारंभ: 20 डिसेंबर 2020

28 मे 2023 रोजी उद्घाटन (पंतप्रधान नरेंद्र मोदी करणार)

75 रुपयांचे विशेष नाणे

नवीन संसद भवनाच्या उद्घाटनाच्या स्मरणार्थ 75 रुपयांचे विशेष नाणे जारी करण्यात येणार असल्याची घोषणा अर्थ मंत्रालयाने केली आहे.

भारताच्या स्वातंत्र्याला ७५ वर्षे पूर्ण झाल्याच्या स्मरणार्थ हे विशेष नाणे जारी करण्यात येत आहे.

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी 28 मे रोजी देशातील नवीन संसद भवन इमारतीचे उद्घाटन करणार आहेत. ज्यासोबत हे विशेष नाणेही लाँच करण्यात येणार आहे

75 रुपयांची पहिली नाणी कधी जारी करण्यात आली:
विशेष कार्यक्रमांमध्ये 75 रुपयांचे नाणे जारी होण्याची ही पहिलीच वेळ नाही. याआधीही हे विशेष नाणे जारी करण्यात आले आहे.

ऑक्टोबर 2020 मध्ये, अन्न आणि कृषी संघटना (FAO) च्या 75 व्या वर्धापन दिनानिमित्त 75 रुपयांचे स्मारक नाणे जारी करण्यात आले.

कामी रिता यांच्याकडून २८ वेळा एव्हरेस्ट सर! पुन्हा नवा विक्रम

प्रख्यात ज्येष्ठ गिर्यारोहक शेर्पा कामी रिता यांनी २८ व्या वेळी माऊंट एव्हरेस्ट सर करून, स्वत:चाच विक्रम मोडला.

पूर्व नेपाळमधील सोलुखुंबू जिल्ह्यातील रहिवासी असलेल्या कामी रीता यांनी १३ मे १९९४ रोजी प्रथम एव्हरेस्ट सर केले.

नव्या संसद भवनात ठेवणार पारंपरिक राजदंड, ‘सेंगोल’

केंद्रीय गृहमंत्री अमित शाहांनी २४ मे रोजी पत्रकार परिषद घेऊन २८ मे रोजी होणाऱ्या नव्या संसद भवनाच्या उद्घाटनाविषयी माहिती दिली.

यावेळी ऐतिहासिक राजदंडाचे पुनर्जिवन करण्यात येणार आहे. या ऐतिहासिक राजदंडाला सेंगोल असं म्हणतात, ज्याचा सर्वांत आधी वापर पंडित जवाहरलाल नेहरूंनी ऑगस्ट १९४७ साली केला होता.

नव्या संसद भवनाच्या उद्घाटनावेळ ऐतिहासिक परंपरेचे पुनर्जिवन होणार आहे. कारण, याच दिवशी पारंपरिक राजदंड असलेले सेंगोलही संसद भवनात कायमस्वरुपी लावण्यात येणार आहे.

सेंगोल या राजदंडाला अनेक युगांची परंपरा आहे या पारंपरिक भारतीय राजदंडाला तामिळमध्ये सेंगोल म्हणतात. याचा अर्थ संपदेतून संपन्न असा होता

“ज्या दिवशी संसद राष्ट्राला समर्पित केले जाईल, त्याच दिवशी तामिळनाडूहून आलेल्या विद्वानांच्या हस्ते पंतप्रधान नरेंद्र मोदींना हे सेंगोल देण्यात येणार आहे.

10 व्यांदा आयपीएल फायनलमध्ये पोहोचणारा CSK हा पहिला संघ ठरला आहे

10व्यांदा आयपीएल फायनलमध्ये पोहोचून चेन्नई सुपर किंग्स (CSK) ने इतिहास रचला आहे. याआधी कोणत्याही आयपीएल संघाला हे स्थान मिळवता आलेले नाही.

राष्ट्रपिता महात्मा गांधी यांच्या पुतळ्याचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते अनावरण

जपानमधील हिरोशिमा येथे राष्ट्रपिता महात्मा गांधी यांच्या पुतळ्याचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते अनावरण करण्यात आले.

जी-7 परिषदेत सहभागी होण्यासाठी पंतप्रधान मोदी जपान दौऱ्यावर होते.

भारत G-7 गटाचा सदस्य नसला तरी जपानच्या पंतप्रधानांच्या निमंत्रणावरून भारताने या बैठकीला हजेरी लावली.

महत्त्वाची बाब म्हणजे जी-7 देशांची शिखर परिषद जपानच्या अध्यक्षतेखाली झाली.

विराट कोहलीने आयपीएलमध्ये सर्वाधिक शतकांचा विक्रम मोडला

विराट कोहलीने आयपीएलच्या इतिहासात सर्वाधिक शतके ठोकण्याचा विक्रम मोडला आहे.
बंगळुरूमध्ये गुजरात टायटन्स विरुद्ध खेळल्या गेलेल्या सामन्यात विराटने त्याच्या आयपीएल कारकिर्दीतील 7 वे शतक झळकावून ख्रिस गेलचा विक्रम मोडला, गेलच्या नावावर 6 आयपीएल शतके आहेत.

श्रीनगरमध्ये जी20 टूरिज्म वर्किंग ग्रुप ची बैठक

22 ते 24 मे दरम्यान जी 20 टूरिज्म वर्किंग ग्रुप ची बैठक श्रीनगरमध्ये होत आहे.

2019 मध्ये जम्मू-काश्मीरचा विशेष दर्जा रद्द केल्यानंतर, राज्यात पहिल्यांदाच मोठ्या आंतरराष्ट्रीय कार्यक्रमाचे आयोजन केले जात आहे.

भारताचा शेजारी देश चीनने जम्मू-काश्मीरमधील या आंतरराष्ट्रीय कार्यक्रमावर आक्षेप घेतला होता आणि त्याला विवादित क्षेत्र म्हटले होते. चीनच्या या भूमिकेवर भारताने तीव्र आक्षेप घेतला आहे.

चीनने पाकिस्तानसोबत संयुक्त निवेदन जारी करून यावर प्रश्न उपस्थित केले आहेत. चीन या बैठकीला उपस्थित नाही. श्रीनगरमध्ये G20 टुरिझम वर्किंग ग्रुपची बैठक घेण्यासही पाकिस्तानने विरोध केला आहे.

G20 बद्दल:
G20 ची स्थापना 1999 मध्ये G7 देशांनी केली.

दरवर्षी G20 अंतर्गत, त्यात सामील असलेले देश G20 शिखर परिषद आयोजित करतात.

2023 मध्ये भारताच्या अध्यक्षतेखाली आयोजित करण्यात येत आहे.

G20 मध्ये समाविष्ट असलेले देश:
अर्जेंटिना, ऑस्ट्रेलिया, ब्राझील, कॅनडा, चीन, फ्रान्स, जर्मनी, भारत, इंडोनेशिया, इटली, जपान, दक्षिण कोरिया, मेक्सिको, रशिया, सौदी अरेबिया, दक्षिण आफ्रिका, तुर्की, युनायटेड किंगडम, युनायटेड स्टेट्स आणि युरोपियन युनियन.